De persluchtcilinder

De persluchtcilinders (in de volksmond hogedrukduikflessen voor zuurstof) zijn relatief kleine maar zeer sterke cilinders die grote volumes samengeperst gas kunnen bevatten. Het gegeven dat je je eigen gas-/luchtvoorraad tijdens een duik met je mee kunt nemen heet SCUBA (Self Contained Underwater Breathing Apparatus). Vandaar de Engelse term Scuba diving. De cilinder kan gevuld zijn met perslucht of met verrijkte lucht nitrox (meer zuurstof en wat minder stikstof) of trimix (een mengsel van drie verschillende gassen) voor technisch duiken.

De persluchtcilinder zoals die tegenwoordig door sportduikers wordt gebruikt, is voor het eerst ontwikkeld door Jacques Cousteau. De persluchtcilinder is eigenlijk niet meer dan een metalen cilinder met een opening waaraaneen kraan gemonteerd is. Hoe simpel het één en ander er ook uit mag zien;het vervaardigen van een dergelijke cilinder is een ingewikkeld en goed gecontroleerd proces. De persluchtcilinder (duikfles) is een van de belangrijkste onderdelen van een duikuitrusting. Breng een bezoek aan je IDD-duikcentrum of -resort voor advies over persluchtcilinders.

Het kiezen van de persluchtcilinder

Twee dingen waar je rekening mee moet houden bij het kiezen van een persluchtcilinder zijn, de inhoud van de cilinder en het materiaal waarvan de cilinder is gemaakt. De persluchtcilinders worden gemaakt van aluminium, staal of carbon. Elk materiaal heeft voor- en nadelen. Stalen cilinders zijn steviger, maar gevoeliger voor oxydatie dan aluminium cilinders. Op of in de stalen cilinder kan zich roest vormen terwijl een aluminium cilinder aluminiumoxide kan vormen. In Nederland worden meestal cilinders van staal gebruikt. Carboncilinders zijn opvallend licht door hun opbouw: een dunne aluminium cilinder, omwikkelt met carbonfiber. Lekker licht om mee naar het vulstation te nemen. Maar voor duikers is dat niet alleen een voordeel: ze moeten dan ook extra lood meenemen om dat te compenseren. Technische duikers gebruiken ze soms, omdat zij meer dan één cilinder meenemen. Ook brandweermensen die de cilinders boven water gebruiken geven voorkeur aan carbonomwikkelde cilinders. De meest voorkomende cilinders hebben een waterinhoud van 7, 10, 12, 15 of 18 liter.

De eisen waar een persluchtcilinder aan moet voldoen

Een persluchtcilinder moet gemaakt zijn van staal, aluminium of carbonfiber. In Nederland moeten op de persluchtcilinder de volgende gegevens zijn ingeslagen:

• De naam van de fabrikant of importeur
• De vuldruk (200/230/300 bar) en de testdruk (hydrostatische – 300/345/450) van de cilinder
• De keuringsdatum voor het land goedgekeurd keurmerk (in Nederland afbeelding van de Nederlandse leeuw) of een Europees keurmerk
• Het gewicht van de cilinder
• De waterinhoud gemeten in liters
• Het soort gas waar de cilinder voor wordt gebruikt

Het gebruik van de persluchtcilinder

Het belangrijkste bij het gebruik van een persluchtcilinder is er voor te zorgen dat er geen vocht in de persluchtcilinder kan komen. De persluchtcilinder wordt onder hoge druk gevuld met droge, schone lucht. Omdat deze lucht zuurstof bevat, zorgt binnengedrongen vocht er voor dat er roestvorming optreedt aan de binnenzijde van de persluchtcilinder.

Het binnendringen van vocht kan men het beste voorkomen door de persluchtcilinder nooit helemaal leeg te maken. Als een persluchtcilinder om de één of andere reden toch leeg raakt, sluit dan onmiddellijk de kraan om te voorkomen dat er vocht in de persluchtcilinder kan komen. Om er zeker van te zijn dat er zich geen vocht in de persluchtcilinder bevindt, dien je de persluchtcilinder 1 maal per jaar visueel te laten controleren.

In een duikzaak heeft men de beschikking over gereedschap waarmee men de kraan van de persluchtcilinder kan verwijderen om vervolgens met een speciale lamp de binnenkant van de persluchtcilinder te inspecteren. Er wordt dan gekeken of er vocht in de persluchtcilinder aanwezig is en of er eventueel sprake is van roestvorming. Tussentijds kun je ook zelf de perslucht cilinder controleren door te kijken, ruiken of te luisteren of er water in de persluchtcilinder aanwezig is.

Je kunt dat op de volgende manier controleren:

• Als de lucht uit de persluchtcilinder een witte damp vormt kan dat een aanwijzing zijn dat er vocht in de persluchtcilinder aanwezig is; droge lucht is namelijk onzichtbaar.
• Door te ruiken aan de lucht die uit de persluchtcilinder komt kun je constateren of er olie of een andere substantie in de persluchtcilinder aanwezig is; zuivere, droge lucht is reukloos.
• Door de persluchtcilinder heen en weer te bewegen kun je horen of er water of een an- dere substantie in de persluchtcilinder aanwezig is (bv. roest).
• Als je het vermoeden hebt dat er vocht in de persluchtcilinder aanwezig is, laat dan de cilinder zo snel mogelijk visueel inspecteren.